Lễ dạm ngõ là một trong những lễ nghi quan trọng trong phong tục cưới hỏi của người Việt Nam. Nhưng hiện nay, có rất nhiều đôi bạn trẻ vẫn còn bỡ ngỡ chưa biết những thủ tục cần thiết của một buổi lễ dạm ngõ như thế nào.
Trong dân gian ta thường có câu “Đầu xuôi đuôi mới lọt” vì vậy lễ dạm ngõ rất được các gia đình coi trọng. Lễ dạm ngõ là dịp gặp mặt đầu tiên của hai gia đình để bàn bạc chuyện chung thân đại sự của đôi bạn trẻ. Đồng thời, cũng là dịp đánh gia cảnh của gia đình đối phương từ đó quyết định mối hôn sự này hay không. Trong lễ dạm ngõ, gia đình nhà trai sẽ mang lễ vật đến ngỏ lời cho chú rể có thể qua lại với bên gia đình và bàn chuyện hôn sự.
Xem ngày và thời điểm dạm ngõ
Thông thường, nhà trai sẽ dặn trước thời gian, ngày giờ cụ thể và số lượng người để đôi bên cùng chuẩn bị chuẩn bị chu đáo, tránh được những sai sót không đáng có ảnh hưởng đến ấn tượng ban đầu của hai gia đình dành cho nhau.
Thời gian cũng như việc xem ngày, giờ không quá khắt khe nhưng một vài gia đình vẫn xem trọng điều này vì vậy họ thường chọn ngày tốt, hoàng đạo để đảm bảo mọi việc diễn ra suôn sẻ. Đi dạm ngõ thường từ 5 đến 7 người bao gồm bố mẹ nhà trai, chú rể, cô, chú, họ hàng ruột thịt trong gia đình như ông bà, cô bác…
Lễ vật dạm ngõ
Lễ dạm ngõ là buổi gặp gỡ mang ý nghĩ văn hóa nhiều hơn ý nghĩa nghi thức nên nhà trai chỉ cần chuẩn bị một cơi trầu và cau, phủ vải nhiễu đỏ, hình thức tương tự như tráp đón dâu, ngoài ra, có thể thêm lẵng hoa quả, bánh kẹo tùy điều kiện. Sính lễ này có thể thay đổi một chút tùy phong tục cưới hỏi của từng vùng, miền.
Lễ dạm ngõ miền Bắc
Lễ dạm ngõ miền Bắc thường được phủ vải nhiễu đỏ như tráp quả đám cưới bao gồm cặp trà, rượu, trái cây được bọc giấy kính đỏ và không thể thiếu ít trầu cau. Lưu ý các món lễ vật này đều là số chẵn. Phần lễ vật tuy đơn giản nhưng nhất định phải có cơi trầu cau vì quan niệm “miếng trầu là đầu câu chuyện”.
Lễ dạm ngõ miền Trung
Đơn giản, thông thường chỉ có khay trầu cau và một chai rượu lễ gói giấy đỏ. Để làm quà cho nhà gái, người miền Trung thường gói trong lễ vật các món bánh sản vật địa phương, đặc biệt là bánh Hồng, món bánh truyền thống luôn có mặt trong lễ cưới hỏi của người Bình Định, Phú Yên.
Lễ dạm của người miền Nam
Được gọi là lễ đi nói, đám nói. Mâm lễ đám hỏi miền Nam thường có cặp rượu, cặp trà được gói giấy đỏ trịnh trọng, một đĩa trầu cau được têm cánh phượng và mâm ngũ quả.
Và có thể nói rằng, tráp lễ ăn hỏi tại 3 miền Bắc – Trung – Nam cũng có những sự khác biệt với nhau nên gia đình và tùy vào gia đình nhà gái họ sẽ yêu đầu đó là 3 tráp ăn hỏi hay 5 tráp, 7 tráp. Vì vậy, nhà trai hãy lưu ý để tránh những điều sai sót trong buổi lễ nhé.
Những điều mà nhà trai và nhà gái phải chuẩn bị
Về phía nhà trai:
Trong ngày này, việc chuẩn bị của nhà trai khá đơn giản. Bạn chỉ cần đặt một tráp dạm ngõ tại các cửa hàng sự kiện cưới hỏi trọn gói. Hoặc nếu gia đình bạn có người khéo tay và có nhiều thời gian thì bạn cũng có thể tự chuẩn bị sính lễ dạm ngõ sao cho đúng phong tục cưới hỏi vùng miền là được.
Về phía nhà gái:
Lễ dạm ngõ thường tổ chức tại nhà gái, nhà trai sẽ mang sính lễ dạm ngõ sang thăm nhà gái. Chính vì thế nhà gái cần phải dọn dẹp nhà cửa, trang trí bày biện lại đồ đạc trong nhà sao cho đẹp mắt và chuẩn bị tiếp đón tươm tất chu đáo nhất. Ngoài ra, nếu gia đình nhà gái muốn buổi lễ trở nên hoàn hảo hơn thì gia đình có thể trang trí đám cưới đơn giản để tăng thêm phần ý nghĩa.
Dọn dẹp, cắm hoa bày mâm ngũ quả bàn thờ gia tiên, thắp hương mời ông bà tổ tiên về chứng kiến lễ dạm ngõ cùng gia đình. Ngoài ra, khi nhà trai đến làm lễ dạm ngõ, cô dâu, chú rể sẽ lên thắp hương bàn thờ gia tiên do đó việc trang trí bàn thờ gia tiên là điều không thể bỏ qua. Với những gia đình nhà trai thì nhà gái có thể chuẩn bị thêm những mâm cơm tiếp đãi một phần là để gia tăng tình cảm của hai gia đình và thể hiện sự tôn trọng của nhà mình với nhà bên.
Trang phục dạm ngõ
Người tham dự lễ dạm ngõ không nhất thiết phải mặc vest, áo dài mà chỉ cần trang phục lịch sự, kín đáo lịch sự, thoải mái và chỉn chu nhất. Các cặp đôi không cần ăn mặc quá cầu kỳ như ngày ăn hỏi hoặc đón dâu. Cô dâu có thể mặc váy, chú rể mặc quần âu, áo sơ mi đơn giản.
Việc chọn trang phục trong lễ dạm ngõ cũng khá quan trọng vì đó là ấn tượng đầu tiên của hai gia đình với nhau. Đôi bên cần mặc sao cho thể hiện rõ nhất sự tôn trọng của mình.
Trình tự tổ chức lễ dạm ngõ
Đúng ngày giờ đã được thống nhất giữa 2 nhà, gia đình nhà trai sẽ mang sính lễ dạm ngõ sang nhà gái tiến hành thủ tục lễ dạm ngõ.
Sau màn chào hỏi, đại diện gia đình nhà trai sẽ đứng lên giới thiệu thành phần nhà trai tham gia buổi lễ gồm những ai. Nhà trai sẽ trình tráp dạm ngõ gồm các lễ vật đã chuẩn bị sẵn. Sau đó, sẽ xin phép cho cô dâu chú rể được chính thức đi lại tìm hiểu nhau để tiến tới hôn nhân sau này.
Gia đình nhà gái cũng cử ra 1 người làm đại diện để đáp lại lời phát biểu của đại diện nhà trai sẽ đứng dậy cảm ơn, đồng thời giới thiệu thành phần gia đình nhà gái tham gia buổi lễ dạm ngõ này.
Sau thời gian trò chuyện, cô dâu chú rể tương lai sẽ lên thắp hương và dâng lễ vật lên bàn thờ tổ tiên.
Hai nhà tiếp tục bàn bạc, thống nhất ngày tổ chức lễ ăn hỏi, cũng như những sính lễ cần chuẩn bị trong lễ ăn hỏi, lễ ăn hỏi bao nhiêu tráp…xem xem nhà gái thách cưới ra sao, có những yêu cầu gì trong lễ ăn hỏi, lễ cưới để gia đình nhà trai cần chuẩn bị.
Gia đình nhà gái có thể mời gia đình nhà trai bữa cơm thân mật sau khi kết thúc lễ dạm ngõ. Nếu không có điều kiện và thời gian thì nhà gái cũng có thể chỉ mời nước, hoa quả và bánh kẹo chứ không bắt buộc phải thiết đãi cơm.
Bài phát biểu trong lễ dạm ngõ
Hai gia đình nhà trai và nhà gái sẽ cử người đại diện ra để nói chuyện người lớn. Những người được chọn thường là người có chức cao trong gia đình, trong dòng họ hay những người khéo ăn, khéo nói trong gia đình. Đặc biệt, gia đình nhà trai còn ngỏ lời xin cho chú rể có thể qua lại giữa hai nhà nên vai trò của người đại diện rất được coi trọng.
